فلسفه روزه از زبان عالم آل محمد(ص)/ دعای امام رضا(ع) هنگام افطار چه بود

در کتاب عیون اخبار الرضا(ع) آمده است که محمد بن سنان درباره فلسفه روزه از حضرت سؤال کرد و ایشان در پاسخ به برخی علل دنیوی و نیز دلایل اخروی اشاره کردند.

  هرگاه هلال ماه رمضان در آسمان خودنمایی می کرد، امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع) رو به قبله می‌ایستاد، دستان خود را به آسمان بلند می‌کرد و از خداوند می‌خواست آن را هلال مبارکی قرار دهد. ایشان در دعای خود توفیق روزه‌داری، سلامت جسم و اطاعات از پروردگار متعال را طلب می‌کرد.

عالم آل محمد(ص) درباره فلسفه روزه نیز فرموده اند: «علّه الصوم لعرفان مسّ الجوع والعطش لیکون ذلیلاً مستکیناً مأجوراً محتسباً صابراً، ویکون ذلک دلیلاً له على شدائد الآخره، مع ما فیه من الانکسار له عن الشهوات، واعظاً له فی العاجل، دلیلاً على الآجل لیعلم شده مبلغ ذلک من أهل الفقر والمسکنه فی الدنیا والآخره؛ علت روزه از براى فهمیدن درد گرسنگى و تشنگى است تا بنده، ذلیل و متضرع و مأجور و صابر باشد و شدائد آخرت را درک کند، علاوه بر این که در روزه امیال نفسانی شکسته شده و موعظه‌ای هست براى امر آخرت و آگاهی از حال اهل فقر و تنگدستی در دنیا و آخرت.» (عیون اخبار الرضا(ع)، جلد دوم، صفحه 178)

همچنین در دعای شصت و یکم کتاب «صحیفه رضویه جامعه» که به همت بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع) منتشر شده، درباره دعای حضرت هنگام افطار آمده است:

عنه قال: من قال عند إفطاره: «اللّهم لکَ صُمنا بتوفیقک وعلی رِزقکَ اَفطَرنا بِاَمرک، فَتقبّلهُ مِنّا واغفر لنا، اِنّک اَنت الغَفورُ الرّحیم» غفرالله ما دخل علی صومه من النقصان بذنوبه.

از امام رضا(ع) نقل شده که فرمودند: هر کس هنگام افطارش بگوید: «خداوندا! با توفیق تو برایت روزه گرفتیم و با دستور تو با روزی‌ات افطار کردیم، پس آن را از ما بپذیر و ما را بیامرز، به راستی که تو خودت بسیار آمرزنده و بسیار مهربانی»؛ خداوند هر نقص و عیبی را که به خاطر گناهانش بر روزه او وارد شده، می‌آمرزد.

این شبیه دعایی است که امیرالمؤمنین امام علی(ع) هنگام افطار زمزمه می‌فرمود: «بِسْمِ اللّهِ اَللّهُمَّ لَکَ صُمْنا وَعَلى رِزْقِکَ اَفْطَرْنا فَتَقَبَّلْ مِنّا اِنَّکَ اَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ»؛ خدایا براى تو روزه گرفتیم و با روزى تو افطار می‌کنیم پس از ما بپذیر که به راستى تو شنوا و دانایى.