«داعش» زاییده تفکر خوارج دوران امام حسن(ع) است

رییس دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم گفت: داعشِ امروز، زاییده تفکرات خوارج هزار و اندی ‌سال پیش است که در فراز تاریخی امامت امام‌حسن مجتبی(ع)، آنقدر گرد معاویه ایستادند که آن حضرت به‌دلیل حفظ اسلام و البته صحابیِ اندکی که برای ایشان باقی مانده بود، با معاویه صلح کردند.

 یکی از چالش‌های مهم دوران امامت امام‌حسن‌مجتبی(ع)، تاخت و تاز فرقه‌ای منحرف بود که به نام دین، نه‌تنها مقابل امام معصوم زمان خویش می‌ایستاند، بلکه ریشه‌های اصیل اسلام را نیز تحت‌الشعاعِ کج‌اندیشی و عناد خویش کرده بودند. تاریخ از این گروه منحرف به نام «خوارج» یاد می‌کند. همه پیشوایان معصوم، در فواصل مختلف تاریخی دوران امامت خویش، با خوارج مواجه بودند که به‌فراخور زمان، رنگ عوض می‌کردند؛ دومین پیشوای شیعیان نیز با دنباله‌روهای این فرقه تخریبی علیه دین، مبارزه می‌کردند و در سیره سیاسی ایشان، ابعاد گسترده‌ای از این برخوردها و البته راهبردهای ایشان در برابر دشمنان زمانشان به چشم می‌آید؛ چنان‌که امروز، این فرقه پوشالی را در رنگ‌ولعاب گروه‌های تکفیری، داعش و... می‌بینیم. امّا دیدگاه‌های فکری خوارج چه بود؟

*خوارج؛ حزب باد

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد عابدی، استاد اخلاق و معارف اسلامی در این‌زمینه به ویژه‌نامه ماهِ ماه روزنامه قدس می‌گوید: خوارج، مردمى تنگ‌نظر و کوته‌بین بودند که افق فکریِ سخیف آن‌ها، تنها در معادلاتِ سطحی دنیوی، اعم از خوراک، پوشاک و به‌دست‌آوردنِ زندگی سرشار از رفاه ـ به هر قیمتی ـ تعریف می‌شد. خوارج به زبان امروزی، حزب باد بودند و به هرطرف که باد، موافقِ آن‌ها می‌وزید، متمایل می‌شدند و برای آن‌ها اهمیتی نداشت که در سپاه کفر باشند، و معیارشان تنها رفاه و دنیازدگی بود.

این استادِ اخلاق ادامه می‌دهد: پیروان خوارج، اسلام را در چهاردیواری اندیشه سخیف و بی‌مقدار خود محصور کرده بودند. این فرقه منحرف از دوران امامت مولای متّقیان حضرت‌علی(ع)، شروع به جولان کرد و البته در دوران امام‌حسن‌مجتبی(ع) نیز با ورود افکار انحرافیِ عمّال معاویه به سطح جامعه، قدرت بیشتری پیدا کردند تا آن‌جاکه حتی مقابل امام‌زمانِ خویش هم قد علم نمودند.

وی با بیان این‌که این گروه ضالّه به نام دین و با ایده پیروی از رسول‌خدا در مقابل امام معصوم زمان خویش می‌ایستادند، اظهار می‌دارد: خوارج آن‌قدر مدّعی برقراری دین بودند که حتی نمی‌دانستند در مسیر خطا حرکت می‌کنند و جالب این‌که در بررسیِ ریشه‌ایِ جریانات مختلف تاریخی که بر این گروه گذشته، به‌راحتی آن‌ها را در قالب دیگری به اسم داعش و یا گروه‌های تکفیری در دوران حاضر می‌بینیم.

*داعش، زاییده تفکرات خوارج دوران امام‌حسن(ع)

حجت‌الاسلام عابدی ادامه می‌دهد: درحقیقت داعشِ امروز، زاییده تفکرات و همان ادامه‌دهندگان راه خوارج هزار و اندی ‌سال پیش هستند که در فراز تاریخی امامت امام‌حسن‌مجتبی(ع)، آن‌قدر گرد معاویه ایستاندند که آن حضرت به‌دلیل حفظ و تداوم اسلام و البته صحابیِ اندکی که برای ایشان باقی مانده بود، با معاویه صلح کردند.

این استادِ معارفِ اسلامی با بیان این‌که حضرت‌علی(ع) در مورد این گروهِ منحرف، به فرزندشان امام‌حسن(ع) نکات ارزنده‌ای را وصیت فرموده بودند، اظهار می‌دارد: همان‌طورکه اشاره داشتم، خوارج، لجوج، متعصّب و کج‌فهم بودند و تصور داشتند راهِ آن‌ها حق است؛ چنان‌که داعش نیز در شرایطِ حاضر، چنین تصور ابلهانه‌ای دارد و حتی نام رسول‌خدا(ص) را نیز بر پرچم‌های خود حک کرده، که همین‌مسأله، محلّ انحرافِ بیشتر علیه اسلام است.

*چرا دومین پیشوای شیعه با خوارج نجنگید؟

حضرت‌علی(ع) در مورد خوارج به امام‌حسن(ع) وصیت فرمودند: «بعد از من با خوارج نبرد نکنید؛ زیرا کسى‌که در جستجوى حق بوده و خطا کرده، مانند کسى نیست که طالب باطل بوده و آن را یافته است».

حجت‌الاسلام عابدی ادامه می‌دهد: امام‌حسن(ع) با داشتنِ دیدگاه الهی که برگرفته از مکتبِ وحی بود، هرگز با خوارج وارد جنگ نشد؛ چراکه می‌دانست جنگ با آن‌ها به‌منزله ادامه انحراف و ایجاد شکافِ عمیق میان جامعه مسلمین خواهد بود و قطعاً زیان بسیاری را بر پیکر اسلام تحمیل خواهد کرد.

وی اضافه می‌کند: برای امام‌حسن‌مجتبی(ع) که در راستای حفظ امّت اسلام تلاش می‌کرد، حفظ شریعت و مسلمانان، اهمیّت بسیاری داشت و از همین‌روی، موضع ایشان جنگ نبود و امام می‌دانست اگر جنگی بروز کند، کانون تشیّع به‌عنوان شاهرگِ حیات اسلام از هم گسسته می‌شود و با اندیشه الهیِ خویش، صلحی قهرمانانه را در برابر چشمان تاریخ بشری با سپاه کفر رقم زد، ضمن این‌که امام در آن دورانِ تاریخ‌ساز، در برابر موج عظیمِ دشمنان، بسیار تنها بود و جنگ با معاویه، جز شهادتِ ایشان و یارانشان، فایده دیگری نداشت.

*زمان‌شناسی و بصیرت ویژگی برجسته امام‌مجتبی(ع)

این استاد اخلاق و معارف اسلامی با بیان این‌که همه مسلمانان باید در تمامی دوران‌ها، مسلّح به بصیرت و دشمن‌شناسی باشند، اظهار می‌دارد: سیره سیاسی امام‌حسن‌مجتبی(ع) مبتنی بر شناخت زمان، شرایط دوران و البته اشراف بر تحرّکات دشمن بود و اگر هریک از معصومینِ دیگر هم بودند، دقیقاً همان مشیِ سیاسی ایشان، یعنی صلح را دنبال می‌کردند؛ چنان‌که باز هرکدام از این بزرگواران جای سیدالشهدا(ع) بودند، همان شیوه مقابله با دشمن را همچون کربلا در پیش می‌گرفتند.

*امّتِ واحده باشیم

وی ادامه می‌دهد: سیره سیاسی امام‌حسن(ع) برای امروزِ ما که درگیر گروه‌ها و فرقه‌های منحرفی همچون تروریست‌های تکفیری و داعش هستیم، بسیار کاربرد دارد، از این‌جهت که با دقت، تمامیِ تحرکات دشمن را رصد کنیم، ریشه‌های شکل‌گیریِ این جریانات را بشناسیم و با حفظ وحدت و انسجام اسلامی، راه را بر این دشمنان قسم‌خورده اسلام سد کنیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین عابدی تاکید می‌کند: تحرّکات امروز داعش و سایر گروه‌های تروریستی، ریشه در عدم انسجام و همراهی مسلمانان با یکدیگر دارد، قراردادن شیعه و سنی در برابر هم، تاکتیکی است که از خوارج دوران امام‌حسن(ع) برای داعشی‌ها به یادگار مانده. دشمن‌شناس باشیم و برای تثبیت امّت واحده، تلاش کنیم.